Trashëgimia Arkitekturale
Trashëgimia arkitekturore përfshinë të gjitha veprat ndërtimore, të ngritura prej dorës së njeriut apo në proces kronologjik ato të përshtatura në mjedisin natyror, për t'u shfrytëzuar për banim dhe funksione tjera. Këto vepra në cilësinë e monumentit mund të jenë të në gjendje të shfrytëzueshme apo rrënoje. Në përgjithësi janë ato të cilat kanë dalë në dritë nga gërmimet arkeologjike.
Vendbanimet dhe lokalitetet më reprezentative: vendbanimi shumështresor i Vlashnjës, lokaliteti i Runikut, lokaliteti i Varoshit, lokaliteti i Reshtanit, lokaliteti i Bardhoshit, lokaliteti i Tjerrtores, lokaliteti i Fafos, nekropoli i tumave të Bokës së Përqevës, nekropoli tumular i Ponoshecit, nekropoli i Llashticës, lokaliteti i Banjë së Pejës, Municipum DD, Lokaliteti Statio Vindenis, Municipium Ulpiana, lokaliteti i Vrellës, lokaliteti i Dersnikut, Kështjella e Keqekollës, Kalaja e Prizrenit, Qyteti mesjetar i Novobërdës dhe shumë të tjera.
Kulla e Zymer Himës
Kulla e Zymer Himës, Deçan Në pjesën e vjetër të Deçanit gjendet Kulla trekatëshe (sipas njehsimit të popullit) e njohur si Kulla e Zymer Himës, e ndërtuar në shek.XVIII. Kulla e Zymer Himës e shtrirë në tre etazhe i takon tipit të vjetër të kullave me dyshekllëk nga druri. Objekti kishte funksion banimi në këtë përbërje: Përdhesa që është shfrytëzuar si ahur, kati i parë si oda banimi, kurse kati i fundit kishte odën e burrave e divahanen. Ndërtimi është realizuar me gurë të latuar (rusti ...
Kulla ne Zhazhe - Kulla e Hajzer Ahmet Pecit
Në lagjen “Smaka” të fshatit Zhazhë, komuna e Zveçanit, gjendet kulla e Hajzer Ahmet Pecit. Fshati Zhazhë nga qyteti i Mitrovicës gjendet në distancë 10 km, ndërsa nga komuna e Zveçanit 7 km. Kulla e Hajzer Ahmet Pecit është ndërtuar në fillim të shek. XX. Kulla ka etazhe P+1. Materiali i drurit për ndërtimin e kullës është marrë në vendin e quajtur “Radefc”, i cili gjendet mes fshatit Serbovac dhe fshatit Zhazhë. Ndërsa materiali i gurit është marrë në vendin e quajtur “Majdan” që ndodhet ...
Kulla shqiptare e Jashar Pashës
Kulla e Haxhi Zekës në fshatin Leshan të Pejës është ndërtim arkitektural me vlera kulturo-historike, e ndërtuar nga rilindësi i shquar Haxhi Zeka. Ndërtimi është realizuar në gjysmën e dytë të shekullit XIX. Shërbeu për nevojat e familjes së Haxhi Zekës. Kulla ka dy kate (P+2) ku gërshetohen elementet e arkitekturës qytetare me atë fshatare. Kjo sintezë e elementeve arkitektonike vërehet si në eksterier po ashtu edhe në enterier të objektit. Kulla i takon variantit të kullave me dyshekllëk të ...
Kullë - Ibish Morina
Kjo ndërtesë banimi e tipit kullë, ndërtesë banimi dhe fortifikimi, pronë e z. Ibish Morinës, gjendet në fshatin Qikatovë në komunën e Drenasit dhe është ndërtuar nga fundi i shek. XIX. Kulla i përket tipit rural dhe shpreh rrethanat shoqëroro – politike e ekonomike të kohës kur është ndërtuar, gjegjësisht shpreh mënyrën e banimit e cila është varur nga mënyra dhe kushtet e jetesës, zakonet si dhe traditat e asaj kohe. Kjo kullë, si tip i veçantë i kulturës materiale shqiptare, shquhet me konc ...
Kullë - Rexhë Gashi
Në lagjen Gashi, fshati Abri e Ulët, Komuna e Skenderajt, gjendet kulla dykatëshe (Sipas njësimit në popull ) e Rexhë Gashit. Si mbase të dhënave që na i ofroi njëri nga pasardhësit e familjes Gashi, konkretisht Miftar Gashi thotë se Kulla është ndërtuar nga Zeqir Gashi, diku ka viti 1906. Kullën e kanë punuar mjeshtrit e Likofcit, Vesel Zymberi dhe Bajrushë Hyseni, që ishin miqësi me familjen Gashi. Kulla me etazhë (p+K), kati përdhe ka shërbyer enkas për kuajt e familjes dhe miqëve, ndër ...
Kullë e Halim Miftarit
Në lagjen “Miftaraj” të fshatit Vllahi, komuna e Mitrovicës, gjendet kulla (sipas njësimit në popull) e Halim Miftarit. Sipas të dhënave të marra, kulla është ndërtuar në gjysmën e dytë të shekullit XIX, konkretisht në vitin 1880. Kulla ka funksion banimi, me etazhe P+1. Është e ndërtuar me gurë dhe material druri. Kjo kullë përveç dritareve në hajatin (korridorin) e kullës ka edhe frëngjitë. Kati përdhese e kullës ka shërbyer vend për lënien e bagëtive, ndërsa kati ka gjithsejtë tri dhoma ...
Lagja e Bravëve -lagje arkitektonike dhe historike në Puset e Nikës
Shtëpitë e kësaj lagje janë të ndërtuara aty rreth viteve të tetëdhjeta të shek. e XIX, gjegjësisht në kohën e Lidhjes së Prizrenit. Kanë funksion të banimit. Janë shtëpi përdhese dhe njëkatëshe, të cilat përveç odës së mysafirëve kanë edhe dhomat tjera për nevoja familjare shtëpiake. Ndërtimi u takon tipit shtëpi banimi. Ndërtimi është realizuar, kryesisht me gurë dhe dru, por ka raste kur një mur apo një pjesë është ndërtuar edhe me çerpiç. I kanë qëndruar stuhive natyrore dhe sulmeve të ar ...
Lokaliteti Arkeologjik-fortifikata Suka e Cërmjanit
Mbi një kodër të lartë rreth 500 metër mbi nivelin e detit, në pjesën veriore të fshatit Cërmjan, me një pozitë dominuese gjeostrategjike, pozicionohet Suka e Cërmjanit një vend gjetje arkeologjike njohur dhe si Kështjella e Cërmjanit. Muret e saj përcjellin izohipsat e konfiguracionit të terrenit shkëmbor në një sipërfaqe prej rreth 1.3 hektarë. Kështjella e Sukës së Cërmjanit i ka të gjitha tiparet e një vendbanimi të fortifikuar të Antikitetit të Vonë, por në bazë të dokumentimit arkeologjik, ...
Manastiri burg në Hajnoc
Manastiri gjendet në fshatin Hajnoc, i cili gjendet në veri të Kamenicës, në aksin rrugor Kamenicë - Strezoc. Është i ndërtuar mbi një kodrinë të vogël afër rrugës së asfaltuar. Pranë këtij objekti në rrugë gjendet edhe tabela informuese ku shkruan “TAMNICA”( në gjuhën shqipe BURGU). Manastiri daton nga shekulli XIV, kurse rrënojat e mureve që gjenden para manastirit mendohet që datojnë nga periudha iliro-romake. Sipas disa të dhënave, ky manastir është ndërtuar mbi themelet e një kishe të vj ...
Manastiri i Binaçit
Në fshatin Buzovik, komuna e Vitisë, gjendet Manastiri i Shën Mëhillit, që daton nga shek. XIV. Manastiri përbëhej nga objekti i kishës dhe konakut dhe rrethojës prej muri. Manastiri tashmë është shkatërruar. Kisha shtrihet në drejtimin perëndim – lindje, ka dimensione të vogla 3.7 x 5.4 metra. Baza e saj është e dukshme, ndërsa muret anësore janë të shtrira prapa bazës. Lartësia më e madhe e mureve të mbetura është rreth 80 cm. Në lindje të kishës ende ruhet një pjesë e absidës, ndërsa pranë ...