Trashëgimia Arkitekturale
Trashëgimia arkitekturore përfshinë të gjitha veprat ndërtimore, të ngritura prej dorës së njeriut apo në proces kronologjik ato të përshtatura në mjedisin natyror, për t'u shfrytëzuar për banim dhe funksione tjera. Këto vepra në cilësinë e monumentit mund të jenë të në gjendje të shfrytëzueshme apo rrënoje. Në përgjithësi janë ato të cilat kanë dalë në dritë nga gërmimet arkeologjike.
Vendbanimet dhe lokalitetet më reprezentative: vendbanimi shumështresor i Vlashnjës, lokaliteti i Runikut, lokaliteti i Varoshit, lokaliteti i Reshtanit, lokaliteti i Bardhoshit, lokaliteti i Tjerrtores, lokaliteti i Fafos, nekropoli i tumave të Bokës së Përqevës, nekropoli tumular i Ponoshecit, nekropoli i Llashticës, lokaliteti i Banjë së Pejës, Municipum DD, Lokaliteti Statio Vindenis, Municipium Ulpiana, lokaliteti i Vrellës, lokaliteti i Dersnikut, Kështjella e Keqekollës, Kalaja e Prizrenit, Qyteti mesjetar i Novobërdës dhe shumë të tjera.
Kisha Katolike në Vinarc të epërm
Në fshatin Vinarc, i cili gjendet 7-8 km larg Mitrovicës, gjendet Kisha Mortore, e ndërtuar (sipas disa hulumtimeve të papublikuara) në shek. XVIII nga mjeshtrit vendorë, me materiale vendore, për nevojat e komunitetit vendor katolik. Kisha Mortore në Vinarc shërbente për ritet e varrimit. Shfrytëzohej nga besimtarët e komunitetit katolik. Ky komunitet në periudha të ndryshme kohore është përkujdesur dhe e ka mirëmbajtur kishën. Kisha ndihmëse – varrore, së bashku me varreza në Vinarc, ...
Kisha Samadrexhë - Kisha e Shën Llazarit
Në Samdrexhë fshat ky 6m në lindje të qytetit të Vushtrrisë gjendet kisha e Samdrexhës. Sipas gojedhenave të popullit kisha u ndërtua në shek XIV nga vendasit e këtij vendbanimi përkushtuar Shen Jovanit. Që nga ndërtimi e deri në vitin 1999 kisha ishte në funksion të objektit sakral të komunitetit ortodoks. Në vitin 1932 në themelet e kishës së më hershme u ngrit kishë e re, identike me ate të shek. XIV. Rikonstruimi është bërë sipas projektit të prof. Nag UNBG, Aleksander Dereko, ndërkaq pik ...
Kisha varrezore e Shën Jeremisë
Në fshatin Gorazhdevc, banuar me minoritetin serb në komunën e Pejës, gjendet e ndërtuar Kisha e Shën Jeremisë. Kisha i takon tipit të trarit, ndërtuar nga druri i bungut, e ruajtur relativisht mirë. Kisha është e shekullit XVI dhe gjendet në mesin e varrezave të fshatit afër dy lisave të mëdhenj të bungut. Kisha e Shën Jeremisë sipas traditës i është kushtuar Jeremisë, i cili ishte nga fisi më i vjetër në këtë zonë. Ka përmasa modeste, është e cekët dhe e ndërtuar lehtësisht. Kisha ka bazë d ...
Kompleki i Ndërtesave të Isë Boletinit
Kompleksi i kullave të Boletinëve gjendet në fshatin Boletin, në komunën e Zveçanit. Kullat si vendbanim i fortifikuar familjar i Boletinëve - u ngritën në fund të shek. XIX. Kullat e Isa Boletinit u shkatërruan tri herë përgjatë viteve 1830 – 1832, 1892, 1895 si dhe dy herë gjatë dekadës së parë të shek. XX, në vitin 1908 dhe 1912. Kompleksi i kullave ishte në funksion të vendbanimit të fortifikuar familjar. Kompleksi shtrihet në një terren me konfiguracion mjaft dinamik dhe joshës. Ana perëndi ...
Kompleks Banimi - "Etnoteatri"
Ky kompleks banimi është ndërtuar në fund të shek. XIX dhe përbëhet nga këto ndërtesa: - Shtëpia e banimit P+K - Shtëpiae banimit P+0 - Plemja Ndërtesat janë të organizuara rreth një boshti gjatësor në një anë ose në anë tjetër të saj. Shtëpitë e kanë hyrjen e orientuar përgjatë boshtit gjatësor në drejtim të kundërt, ndërsa plemja ka hyrjen e orientuar në drejtim normal me boshtin. Shtëpia P+K në fshatin Kukaj i takon tipit të ndërtimeve të banesës me çardak të hapur, që janë ndër ...
Kompleks banimi - Familja Dërvisholli
Kompleksi i Banimit i Familjes Dervisholli gjendet në fshatin Gradicë të komunës së Drenasit, i ndërtuar në shek. XVIII-XIX. Është një ndër shembujt e rrallë të mbetur të një kompleksi banimi. Njihet si vend ku janë tubuar burrat e fshatit dhe luftëtarët që kanë pleqëruar për mbrojtjen e vendit. Kompleksi në përbërje të tij ka kullën e burrave, kullën e grave, shtëpinë e banimit, dy hambarë dhe dy kosha. Kulla e burrave ka planimetri drejtkëndëshe: 9.0 m x 7.77 m, me etazhe P+1. Në përdhese ka ...
Kompleks banimi "Emin Gjiku" - Muzeu Etnologjik
Kompleksi i banimit “Emin Gjiku” gjendet në bërthamën e vjetër të qytetit të Prishtinës, në verilindje të përfundimit të qendrës aktuale të qytetit, afër Hamamit të Madh dhe Xhamisë së Sulltan Mehmet Fatihut. Ansambli “Emin Gjiku” është ndërtuar në fillim të shek. XIX dhe ishte pronë e familjes së njohur Gjinolli. Nofka e Emin Gjinollit ishte “burrë i vogël”, ose në turqisht Eminçik, që më vonë u shndërrua në Emin Gjik, prej nga edhe e merr emrin kompleksi. Kompleksi përbëhet nga dy oborre të m ...
Kompleksi i Çarshisë së vjetër në Prishtinë me Çarshi Xhaminë, Xhaminë e Jashar Pashës, Shatërvanin e Vjetër, Sahat Kullën dhe Muzeun e Kosovës
Ky kompleks përfshin një grup të ndërtesave urbane të ndërtuara prej shek. XIV deri në shek. XIX. Të gjitha këto ndërtesa janë të vendosura në bërthamën e zonës historike të qytetit të Prishtinës, zonë kjo ndër të vetmet pjesë të strukturës urbane që ka vlera autoktone dhe mjedisore të trashëgimisë kulturore. Rëndësia e Prishtinës, sipas saj, ndërlidhet pikërisht me Qendrën Historike si qendër e zhvilluar urbane shumë funksionale, me atribute të jetës shoqërore, ekonomike, edukative, politik ...
Kompleksi i Karabashit
Kompleksi i Karabashit gjendet në pjesën jugperëndimore të Prizrenit, në anën e majtë të lumit Lumbardhi. Ky kompleks ka rëndësi të madhe historike, shpirtërore dhe arkitektonike pasi që paraqet varrezat më të vjetra të ruajtura në Prizren. Varrezat e vjetra datojnë nga shek. XV, kurse në pjesën e parë të shek. XX janë ndërtuar tri tyrbe të mbuluara. Tyrbja e Rabia Hanëmit - Në bazë të mbishkrimit varror të skalitur në gur është ndërtuar në vitin 1905. Tyrbja ka planimetri në formë drejtkëndës ...
Kompleksi i Mahallës së Marashit
Në anën e majtë të Lumbardhit, rrëzë Kalasë, në pjesën lindore të Prizrenit, gjendet Kompleksi urban “Marash”. Në gjuhën arabe “Marash” d.m.th. vend freskimi. Ky kompleks është i pasur me burimet nëntokësore të ujërave, dhe gurgullimat e ujërave të Lumbardhit. Në kuadër të Kompleksit përveç bukurive natyrore dhe ajrit të pastër gjendet Lisi (Platanus) i vjetër mbi 450 vjet. Ky kompleks është i pasur me trashëgimi arkitektonike që datojnë nga periudha të ndryshme. Në pjesën lindore të saj gjen ...