Trashëgimia Arkitekturale
Trashëgimia arkitekturore përfshinë të gjitha veprat ndërtimore, të ngritura prej dorës së njeriut apo në proces kronologjik ato të përshtatura në mjedisin natyror, për t'u shfrytëzuar për banim dhe funksione tjera. Këto vepra në cilësinë e monumentit mund të jenë të në gjendje të shfrytëzueshme apo rrënoje. Në përgjithësi janë ato të cilat kanë dalë në dritë nga gërmimet arkeologjike.
Vendbanimet dhe lokalitetet më reprezentative: vendbanimi shumështresor i Vlashnjës, lokaliteti i Runikut, lokaliteti i Varoshit, lokaliteti i Reshtanit, lokaliteti i Bardhoshit, lokaliteti i Tjerrtores, lokaliteti i Fafos, nekropoli i tumave të Bokës së Përqevës, nekropoli tumular i Ponoshecit, nekropoli i Llashticës, lokaliteti i Banjë së Pejës, Municipum DD, Lokaliteti Statio Vindenis, Municipium Ulpiana, lokaliteti i Vrellës, lokaliteti i Dersnikut, Kështjella e Keqekollës, Kalaja e Prizrenit, Qyteti mesjetar i Novobërdës dhe shumë të tjera.
Çarshi Xhamia - Xhamia e Gurit
Xhamia e Çarshisë gjendet në kompleksin e Prishtinës së vjetër, në pjesën qendrore të qytetit në fillim të rrugës “Nazim Gafuri” dhe asaj “Zenel Salihu”, përkatësisht në anën perëndimore të objektit të Muzeut të Kosovës dhe shërben si faltore e besimit islam. Xhamia u ndërtua në fillim të shek. XV nga Sulltan Bajaziti për ta përkujtuar fitoren e forcave osmane dhe Sulltan Muratit në betejën e vitit 1389. Xhamia fillimisht gjendej përballë Çarshisë së Vjetër e cila u demolua në vitet ‘60, prandaj ...
Çarshia e Jupave
Kompleksi “Çarshia e Jupave” gjendet në "Çarshinë e Madhe" të qytetit të Gjakovës. Objekti fillimisht është ndërtuar nga familja Batusha në shek. XVIII. Më vonë ka kaluar në pronësi të familjes Buza. Pas Luftës së Dytë Botërore sistemi komunist ia konfiskon pasurinë familjes Buza dhe ia dhuron familjes Petroviç. Më vonë, familja Petroviç kullën e vjetër me 16 ari e ndan në dy pjesë dhe ia shet familjes Jupa dhe Kusari. Kulla e vjetër ka qenë në tri kate dhe është djegur tërësisht gjatë luftës së ...
Çezma e Sahit Agës
Në afërsi të qyteti të Gjilanit, në dalje të qytetit kah fshati Malishevë, gjendet Çezma e Sahit Agës. Ky ndërtim u realizua, sipas të dhënave që janë marrë nga pronari i çezmës, para njëqind viteve. Pra, është ndërtuar në të njejtën kohë kur është ndërtuar edhe shtëpia - kullë e Sahit Agës. Çezma është e ndërtuar nga gurë të latuar dhe jo të latuar. Në pjesën e përparme, ku edhe buron uji përmes një gypi metalik, ka një gravim të thelluar në formë të gjysmëharkut me majë, ndërsa në mes ka nj ...
Cezmja - në Sheshin e Dr. "Ibrahim Rugova"
Çezma ka formë drejtkëndëshi dhe është e orientuar verilindje-jugperëndim. Është e murosur me gurë të formësuar të lidhur me llaç gëlqeror të bardhë. Në pjesën jugperëndimore ngrihet govata si pjesë përbërëse e çezmës. Çezma ka formë katërkëndëshi me dimensione: lartësia 0.76 m, gjerësia 0.80 m dhe gjatësia 1.33 m. Govata ka formë të gjysmërrethit me dimensione: 1.10 m x 0.50 m. Govata është e ngritur me pllaka gurësh të varreve të ripërdorura (spoli), disa prej të cilave ruajnë mbishkrime epi ...
Enti për punësim
Enti për Punësim (Qendra Rajonale për Punësim – Mitrovicë) Në zonën e Planit Rregullativ “Qendra” të PZHU-së në Mitrovicë gjendet ndërtesa e njohur në popullatë si ndërtesa e Entit të Punësimit. Objekti u ndërtua në vitet ’30 të shek. XX. Objekti u ndërtua nga familja Deva me destinim banimi për familjarët Deva, të cilët nuk arritën ta shfrytëzojnë për kohë të gjatë. Prona në fjalë u konfiskua nga Komuna në vitet ’50 të shek. XX dhe që nga ajo kohë ajo u destinua për shërbime administrative ...
Gërmadhat e kalasë së Korishës me kishen paleokristiane
Gërmimet arkeologjike të zhvilluara në vitin 2002 dhe 2004 në kodrën e kalasë së Korishës, e njohur me mikrotoponimin Gralishta, nxorën konturat dhe u dokumentua planimetria e një kishe paleokristiane të shekullit VI. Kisha në fjalë gjendet brenda arealit të brendshëm të fortesës dhe ka një absidë të orientuar drejt lindjes. Po në këtë pjesë u evidentuan gjurmë të sinkronit të konstruktuar në formë të shkallëzuar e në trajtë trapezi. Në kuadër të hapësirës së altarit u evidentuan edhe pjesë të k ...
Gërmadhat e Kishës së Sasëve në Artanë (Novobërdës)
Në komunën e Artanës, në fshatin Boston, gjenden themele apo rrënoja të kishës së vjetër të ashtuquajtur Saksone. Kisha quhet Santa Maria Cieza Canonicale, hyn në kuadër të kompleksit të Kalasë së Artanës dhe gjendet 1 km në jug-lindje të saj. Në bazë të burimeve të shkruara dhe karakteristikave arkitektonike mendohet se ndërtimi i kishës është realizuar në fillim të shek XIV. Sipas dokumenteve të shkruara, në vitin 1326 Artana (Novobërda) paraqitet si treg që vizitohet nga raguzianët (dubrov ...
Gërmadhat e Kishës së Shën Mërisë në Mushtishtë
Kompleksi i Kishës së Shën Mërisë gjendet në fshatin Mushtishtë të Komunës së Suharekës. Supozohet të jetë ndërtuar në pjesën e pare të shek.XIV (~ 1315) nga Dragoslav Jovani, i cili ia kushtoi kishën Shën Mërisë. Baza e kishës kishte formë drejtkëndëshi me absidë gjysmë-harkore të mbuluar me kupolë. Materialet ndërtimore ishin tullat dhe gurët të lidhur me llaç gëlqeror. Mbi hyrjen kryesore gjendej mbishkrimi i gdhendur në gur. Kisha ishte pjesë e kompleksit i cili përmbante edhe hapësira tjer ...
Gërmadhat e Kishës së Shën Varvarës (Shën Dhimitrit)- Kmetoc
Kisha e Shën Dhimitrit, e njohur si Kisha Varvara e Kmetocit, gjendet në verilindje të fshatit Kmetoc dhe është datuar si kishë e shekullit XIV. Mbetjet dëshmojnë për ekzistencën e manastirit. Thuhet se në fillim kisha e manastirit i është përkushtuar Shën Dhimitrit e më vonë Shën Varvarës. Kisha është një anijatshe, me naos dhe narteks. Narteksi gjendet në anën perëndimore dhe nga narteksi hyhet në naos. Në lindje të objektit ndodhet absida gjysmë rrethore nga brenda, kurse nga jashtë ka formën ...
Gërmadhat e objektit fetar Buzez (Namazxhah)
Gërmadhat e objektit fetar namazxhahu gjenden në fshatin Buzez, rajoni i Opojës, komuna e Dragashit. Rrethohet me varrezat e fshatit. Namazxhahu i takon grupit të namazxhahëve të ndërtuar për faljen e namazit të përbashkët për disa fshatra në rajon. Për këtë arsye është ndërtuar pranë rrugës që lidh fshatrat e rajonit të Opojës, konkretisht në të majtë të rrugës Buzez-Bresanë. Supozohet që ushtria otomane ka depërtuar në këto treva në shekullin XVI nga ana e Tetovës dhe gjatë pushtimit të Zin ...