Trashëgimia Arkitekturale
Trashëgimia arkitekturore përfshinë të gjitha veprat ndërtimore, të ngritura prej dorës së njeriut apo në proces kronologjik ato të përshtatura në mjedisin natyror, për t'u shfrytëzuar për banim dhe funksione tjera. Këto vepra në cilësinë e monumentit mund të jenë të në gjendje të shfrytëzueshme apo rrënoje. Në përgjithësi janë ato të cilat kanë dalë në dritë nga gërmimet arkeologjike.
Vendbanimet dhe lokalitetet më reprezentative: vendbanimi shumështresor i Vlashnjës, lokaliteti i Runikut, lokaliteti i Varoshit, lokaliteti i Reshtanit, lokaliteti i Bardhoshit, lokaliteti i Tjerrtores, lokaliteti i Fafos, nekropoli i tumave të Bokës së Përqevës, nekropoli tumular i Ponoshecit, nekropoli i Llashticës, lokaliteti i Banjë së Pejës, Municipum DD, Lokaliteti Statio Vindenis, Municipium Ulpiana, lokaliteti i Vrellës, lokaliteti i Dersnikut, Kështjella e Keqekollës, Kalaja e Prizrenit, Qyteti mesjetar i Novobërdës dhe shumë të tjera.
Kulla e Sefedin Zasellës
Në terrenin me rënie të lehtë në lagjen e “Abazëve” në fshatin Zasellë, komuna e Mitrovicës, gjendet kulla dykatëshe (sipas njësimit në popull) e Sefedin Zasellës. Sipas të dhënave të marra nga Ibrahim Sefedin Abazi, kjo kullë është ndërtuar nga mjeshtrit dibranë, dhe është ndërtuar në të njëjtin vit kur është ndërtuar Kazerma e Vjetër në Mitrovicë, e që i takon shek. XIX. Kulla ka funksion banimi. Kati përdhese ka dy hapësira për përgatitjen e ushqimit gjatë ditës, dhe një hapësirë për ruajtj ...
Kulla e Shaban Gjukaj
Kulla e Shaban Xhukaj, apo siç e quajnë populli Kulla e familjës Xhukaj, e ndërtuar në kohën e Sadri Rrustë Xhukaj në shek. XIX. Në kohën e pregaditjes së Kuvendit të Lidhjës së Pejës. Atëdhetari i dalluar Haxhi Zeka, me të kthyer nga Shqipëria, u ndal mu në këtë kullë të Xhukaj, ku u bë njoftimi për aktivitetet e LKSH në prag të mbajtjës së Lidhjës së Pejës. Gjatë viteve 1908-1912, udhëheqësit e Lëvizjes Kombëtare Shqiptare, vendosën që të organizonin një kryengritje të përgjithshme shqiptar ...
Kulla e Sylë Rexhës
Kulla e Sylërexhëve – Vranoc, Pejë Në qendër të fshatit Vranoc, i cili dikur ishte qendër e Bajrakut të Lugut të Baranit, është kulla trekatëshe(sipas njehsimit popullor) e familjes së Sylërexhëve, e ndërtuar në shek.XVIII. Kulla si objekt banimi u realizua tërësisht me gurë lumi nga mjeshtër popullor dibran në bashkëpunim me mjeshtrit nga familja e SylëRexhës. Si arkitekturë, ndërtimi i takon tipit të kullave me dyshekllëk guri, që shtrihet tërësisht në gjithë ballin, dhe pjesë ...
Kulla e Sylejman Vokshit
Kulla gjendet në vendin e quajtur Mejtepi Ruzhdije në hyrjen e Çarshisë së Vjetër në Gjakovë. Objekti është ndërtuar në fillim të shek. XVIII dhe ka rëndësi të madhe historike sepse aty u lind heroi ynë kombëtar Sylejman Vokshi, i cili ishte njëri ndër themeluesit e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit. Objekti ka vlera arkitektonike, është ndërtuar me tulla të pjekura, gurë natyralë, dru,llaç gëlqereje, kurse mbulesa është me qeramidhe tradicionale. Objekti është në dy etazhe, e drejtuar në perënd ...
Kulla e Tupellëve
Jo larg qendrës së qytetit, në rrugën “Marie Shllaku”, pa numër, gjendet objekti profan urban, kulla me etazhitet P+1, në popull e njohur si Kulla e Tupellëve. Kulla është ndërtuar nga Haxhi Fazli Tupella, në dekadën e dytë të shek. XX. Ndërtimi i kullës zgjati 4 vite, nga viti 1918 deri në vitin 1922. Materiali guror u sigurua nga fshati Zasellë, nga vendi i ashtuquajtur "Livadhi i cekllit". Kulla kishte funksion të banimit. Përveç disa intervenimeve në enterier, në aspektin funksional, objekt ...
Kulla e Xhafer Sylës
Kulla e Ukë Januz Syles, Istog i ulët. Istog Në mesin e pesë kullave që dikur ekzistonin në fshatin Istog i ulët, dhe që i ka mbijetuar kohës gjer në ditët e sotme, është Kulla e Ukë Januz Sylaj. Në kohën e ndërtimit në shek XIX ky monument shquhej për bukurinë dhe arkitekturën tipike. E realizuar nga mjeshtër të shquar te traditës sonë kombëtare, kulla është ndërtuar nga materiali i kombinuar, si guri, druri dhe llaçi gëlqeror vazhdues ( sipas teknikës rustika). Objekti kishte d ...
Kulla e Xhelë Hajdinit
Në fshatin Terziaj komuna e Gjilanit, gjendet kulla e Xhelë Hajdinit e cila është ndërtuar në vitin 1947. Kulla ka pasur dhe ka funksion të banimit. I ka dy etazhe, përdhesën dhe katin e parë i cili është shtuar më 1950. Ndërtimi i takon teknikës vernakulare dhe është realizuar nga gurët e latuar dhe më pak të latuar, druri, llaçi i baltës dhe qeramidet. Dritaret i ka të vogla në formë katrore, prej druri. Karakteristikë e kësaj kulle është se muret nuk kanë hatulla. Kulla është katrore, 10 m ...
KULLA E YMER POGËS
Kulla gjendet në fshatin Rogovë të Hasit në anën e djathtë të Drinit të Bardhë. Kulla është ndërtuar në shekullin XVI nga Hasan Agë Qeli i Demjanit, i cili e ndërtoi edhe Xhaminë e Rogovës në vitin 1580 dhe Hamamin e Rogovës (i cili nuk ekziston sot). Objekti i takon tipit të kullave tri katëshe. Teknika e muratimit dhe struktura e materialit të ndërtimit (gur, llaç, gëlqere, tjegulla), është në përputhshmëri me Xhaminë e Hasan Agës në Rogovë, çka mund të supozohet se janë ndërtuar jo vetëm n ...
Kulla e Ymer Vesel Rexhaj
Kulla e Ymer Veseli Rexhaj, Jabllanicë e Vogël-Pejë Në fshatin Jabllanicë e vogël e Pejës, në kuadër të një kompleksi banimi, nga mjeshtër popullor shqiptar të Podgurit, në shekullin XIX u ndërtua kulla dy katërshe (sipas njehsimit popullor) e familjes Rexhaj, e cila përmban karakteristikat e objekteve fortifikuese familjare, e që janë cilësore edhe për ndërtimin e tipit të njëjtë jo vetëm në Podgur por dhe më gjerë. Kulla është e ndërtuar nga guri i latuar, mbi bazë drejtkëndore me etazh ...
Kulla e Zenel Beut
Kulla e Zenel Beut Në pjesën qendrore të qytetit në Pejë, gjendet kulla monumentale shqiptare e Rrafshit të Dukagjinit, e njohur si Rezidenca e Begut, apo Kulla e Zenel Beut, e cila si ndërtim u realizua në vitin 1854, përkatësisht dekadën e fundit të shekullit XIX. Meqë ishte banesë e fortifikuar, pos vlerës së mirëfilltë si objekt banimi, kulla tri katëshe (sipas njehsimit popullor) kishte edhe karakter mbrojtës. Si ndërtim arkitekturor shtrihej në tre etazhe, me shumë ambiente e fu ...