Trashëgimia Arkitekturale
Trashëgimia arkitekturore përfshinë të gjitha veprat ndërtimore, të ngritura prej dorës së njeriut apo në proces kronologjik ato të përshtatura në mjedisin natyror, për t'u shfrytëzuar për banim dhe funksione tjera. Këto vepra në cilësinë e monumentit mund të jenë të në gjendje të shfrytëzueshme apo rrënoje. Në përgjithësi janë ato të cilat kanë dalë në dritë nga gërmimet arkeologjike.
Vendbanimet dhe lokalitetet më reprezentative: vendbanimi shumështresor i Vlashnjës, lokaliteti i Runikut, lokaliteti i Varoshit, lokaliteti i Reshtanit, lokaliteti i Bardhoshit, lokaliteti i Tjerrtores, lokaliteti i Fafos, nekropoli i tumave të Bokës së Përqevës, nekropoli tumular i Ponoshecit, nekropoli i Llashticës, lokaliteti i Banjë së Pejës, Municipum DD, Lokaliteti Statio Vindenis, Municipium Ulpiana, lokaliteti i Vrellës, lokaliteti i Dersnikut, Kështjella e Keqekollës, Kalaja e Prizrenit, Qyteti mesjetar i Novobërdës dhe shumë të tjera.
Përmendorja Mbivarrore e Halil Beut, në Kushumli Xhami
Përmendorja Mbivarrore e Halil Beut Në Pejë në lagjen e Ahmet Beut (Lagjja e “Haxhi Zekës”), në rrugën “Emrush Myftari” në njësinë kadastrale nr. 462/1, përkatësisht në perëndim të Kushumli Xhamisë gjendet monumenti memorial “varri i Halil Beut”, i ndërtuar në vitin 1545. Kjo tyrbe gjendet në oborrin e mejtepit të dikurshëm, i cili sot nuk ekziston. Në referencë të shënimeve të prof.dr. Skënder Rizaj, kuptojmë se Halil Beu identifikohej si përson me virtyte të larta njerëzore, bamir ...
Rrënojat e Mullirit të urës në Bubël
Mulliri është ndërtuar në bregun lindor të lumit Mirusha, pranë urës së vjetër, që i takon fshatit Damanek, te vendi i quajtur Çupevë. Fshati Damanek gjendet 10 km në veriperëndim të Malishevës. Nuk dihet saktë koha e ndërtimit të mullirit, por bazuar në pamjen që ka pasur para shkatërrimit total supozohet të jetë i ndërtuar ose rindërtuar në kohën e rinovimit të urës, rreth vitit 1883. Gjysma e sipërfaqes së mullirit ka qenë e ndërtuar në dy kate, me ç’rast kati i sipërm është shfrytëzuar për ...
Sahat Kulla
Sahat Kulla gjendet në bërthamën e zonës kulturo-historike të Prishtinës. Është ndërtesë me vlera kulturore, historike dhe arkitekturore e ndërtuar në shekullin XIX. Sahat Kulla gjendet në pjesën qendrore të pjesës së vjetër të Prishtinës në afërsi të Xhamisë së Mbretit dhe gjendet në oborr të ndërtesës së gjimnazit. Është një ndër monumentet më të rëndësishme të arkitekturës utilitare në Prishtinë. Sahat Kulla është ndërtuar kah fundi i shek. XIX në afërsi të vendit ku ka ekzistuar sahat kulla ...
Sahat kulla - Rahovec
Sahat Kulla ndodhet në lagjen Gradina, në qendrën e vjetër të Rahovecit. Është ndërtuar nga Mahmud Pashë Rrotulli gjatë shek. XVIII. Mbi portën në anën veri-lindore në gur të gdhendur gjendet mbishkrimi në gjuhën osmane - viti i ndërtimit sipas kalendarit të Hixhrit 1206, që përkon me vitin 1792. Sahat Kulla ka një pozitë strategjike, duke paraqitur pikën më të lartë në siluetën e Rahovecit. Ajo ka shërbyer për orientimin e banorëve për kohën dhe si pikë strategjike vrojtuese. Sahat Kulla ka ...
Selamllëku i Shani Efendiut
Selamllëku i Shani Efendiut gjendet në zonën e qendrës historike të Prizrenit, në lagjen e “Farkëtarëve”, me pjesën ballore të orientuar kah jugu. Ndërlidhet me shtëpinë e Shani Efendiut që ndodhet pranë selamllëkut, sepse të dy objektet i kanë takuar një pronari, ndërkaq sot kanë pronarë të ndryshëm. Selamllëku gjendet pranë kinemasë, teqesë së radhës Halveti, dyqaneve të vjetra dhe Urës së Gurit. Selamllëkun e ndërtoi Shani Efendiu në fund të shekullit XIX dhe prej asaj kohe ka shërbyer për pr ...
Shatërvani i vjetër
Shatërvani i qytetit gjendet në kompleksin e Prishtinës së vjetër, në pjesën qendrore të qytetit në fillim të rr. “Nazim Gafuri” dhe asaj “Zenel Salihi” në oborrin e Xhamisë së Çarshisë, përkatësisht në anën perëndimore të objektit të Muzeut të Kosovës. Ky shatërvan i dekoruar nga mermeri paraqet objektin e vetëm publik të llojit të këtillë në Prishtinë i cili ka mbijetuar deri më sot. Në bazë të llojit të ndërtimit dhe dekorimit prej mermeri, mund të thuhet se shatërvani është ndërtuar në fund ...
Shëpia e familjes Bilurdagu Grazhdo
Shtëpia e familjes Grazhdo gjendet në pjesën rrafshinore të qytetit, në lagjen e Sarait të vjetër. Ky objekt është ndërtuar në shek. XVIII ndërsa është renovuar dhe adaptuar në shek.XIXtë në një hapësirë të madhe me objekte përcjellëse. Në oborrin e saj në pjesën lindore gjendet edhe mutfaku (kuzhina verore) që ka mjaft rekuizita të kohës. Është shembull i arkitekturës orientale të tipit rrafshinor. Objekti ka pasur funksion administrativ (Saraji i Bejlerbeut) e pastaj objekt banimi. Është i n ...
Shkolla e parë shqipe
Ndërtesa e shkollës së parë shqipe gjendet në pjesën perëndimore të qendrës historike të Prishtinës, në trekëndëshin që e formojnë rrugët “Trepça” dhe “Ilir Konushevci”. Ndërtesa me etazhitet P+1 është ndërtuar në gjysmën e dytë të shek. XIX nga Avdurrahman Pasha, shqiptar nga Prishtina. Në vitin 1880 është djegur, por është rindërtuar prapë nga djemtë e Avdurrahman Pashës. Më 1908, në këtë ndërtesë hapet gjimnazi (Idadije) që kishte rreth 250 nxënës shqiptarë. Pas Luftës së Dytë Botërore një ko ...
Shkolla fillore "Elena Gjika"
Ndërtesa e shkollës fillore 'Elena Gjika' gjendet në këndin që lidhë rrugën 'Zenel Salihu' dhe rrugën ish 'Emin Duraku', që shtrihen në kufijtë e zonës historike të qytetit të Prishtinës. Shkolla fillore “Elena Gjika” është ndërtuar në fillim të shek. XX me një stil të ndikuar nga arkitektura austro-hungareze. Është ndërtuar në mënyrë tradicionale me sistem të konstruksionit masiv. Kombinimi i hapjeve katrore dhe harkore në fasadë e bëjnë të veçantë këtë ndërtesë në këtë hapësirë urbane të qyte ...
Shkolla fillore me park
Shkolla Fillore me Park të Pishave-Dobrushë, Istog Në fshatin Dobrushë të Komunës së Istogut, gjendet godina shkollore, e njohur si Shkolla Fillore me Park të Pishave. Ndërtesa e shkollës si kompozicion arkitekturor i takon shek. XX. Bëhet fjalë për një monument jo të zakonshëm për nga mënyra e realizimit, qoftë nga aspekti i projektimit, po ashtu edhe nga ai ndërtimor. Teknika e ndërtimit është moderne, e kombinuar, pra tullë, beton, gur, dhe dru. Muratimi i takon siste ...