Trashëgimia Arkitekturale
Trashëgimia arkitekturore përfshinë të gjitha veprat ndërtimore, të ngritura prej dorës së njeriut apo në proces kronologjik ato të përshtatura në mjedisin natyror, për t'u shfrytëzuar për banim dhe funksione tjera. Këto vepra në cilësinë e monumentit mund të jenë të në gjendje të shfrytëzueshme apo rrënoje. Në përgjithësi janë ato të cilat kanë dalë në dritë nga gërmimet arkeologjike.
Vendbanimet dhe lokalitetet më reprezentative: vendbanimi shumështresor i Vlashnjës, lokaliteti i Runikut, lokaliteti i Varoshit, lokaliteti i Reshtanit, lokaliteti i Bardhoshit, lokaliteti i Tjerrtores, lokaliteti i Fafos, nekropoli i tumave të Bokës së Përqevës, nekropoli tumular i Ponoshecit, nekropoli i Llashticës, lokaliteti i Banjë së Pejës, Municipum DD, Lokaliteti Statio Vindenis, Municipium Ulpiana, lokaliteti i Vrellës, lokaliteti i Dersnikut, Kështjella e Keqekollës, Kalaja e Prizrenit, Qyteti mesjetar i Novobërdës dhe shumë të tjera.
Xhamia e Llapit
Xhamia e Llapit ndodhet në pjesën periferike veriore të qendrës së vjetër të qytetit (Çarshia e Vjetër) të Prishtinës. Historikisht, është e njohur po ashtu me emrin Xhamia e Ramadanisë dhe i përket Periudhës Osmane. Shumica e dëshmive dokumentuese dëshmojnë se Xhamia e Llapit ishte ndërtuar në vitin 1470. Por, në vitin 1996 është gjetur në oborr një pjatë e mermerit e cila shpie në një datë tjetër të ndërtimit (Hixhri 959, respektivisht 1551). Sipas një udhëtari anonim, është thënë që xhami ...
XHAMIA E MAHMUT PASHËS
Xhamia e Mahmut Pashës gjendet në pjesën e quajtur "Çarshia e Vogël" e qytetit të Gjakovës. Objekti është ndërtuar në mes të viteve 1832-1836 nga Mahmut Pasha, i familjes gjakovare të Kurtpashëve, familje kjo me nam në të gjitha trojet shqiptare. Vetë pozicioni i këtij objekti i jep xhamisë një pamje madhështore. Nisur nga hapësirat që posedon ky objekt, në të përveç riteve fetare në pjesën nga sheshi gjenden disa zyre që shërbejnë për punë administrative. Nisur nga madhësia e objektit në plan ...
Xhamia e Mazhiqit me Varre
Në rrugën Mitrovicë – Podujevë, në kilomertrin e trembëdhjetë, larg Mitrovicës, në fshatin Mazhiq gjendet Xhamia me Varre e njohur me emrin Xhamia e Trepçës. Xhamia e Trepçës me varrezat, paraqet mbeturinat e qytetit të braktisur dhe të vdekur që nga periudha e pushtimit osman. Sigurisht që nga kjo kohë daton kjo Xhami. Në fillim mund të ketë qenë si mesxhid e më vonë të jetë e shndërruar në xhami. Të dhënat për ngritjen e saj lëvizin në kohë. Sipas shënimeve turke, xhamia është ndërtuar nga Mu ...
Xhamia e Mbretit (Xhamia e Sulltan Mehmet Fatihut II, Xhamia e Madhe)
Xhamia e Sulltan Mehmet Fatihut II gjendet në bërthamën e qytetit të vjetër të Prishtinës, në afërsi të Hamamit të Madh (shek. XV), Sahat Kullës (shek. XIX), ndërtesës së vjetër të Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës (shek. XIX), të shpallura monumente të trashëgimisë kulturore. Është ndërtuar sipas urdhrit të Sulltan Mehmet Fatihut II - Pushtuesit. Mbishkrimi i shkruar në alfabetin arab në gjashtë rreshta i cili ndodhet mbi portalin e hyrjes si datë të saktë të ndërtimit jep vitin 1461 ...
Xhamia e Mehmed Pashës
Xhamia e Mehmed Pashës (Bajrakli) gjendet në qendër të qytetit në kuadër të Zonës Historike dhe ka vlerë të veçantë kulturo-historike. Gazi Mehmed Pasha ndërtoi kompleksin me xhaminë, tyrben, medresenë, bibliotekën, ders-hanen (mësonjtoren) dhe objektet tjera përcjellëse gjatë viteve 1563-74. Në afërsi, në anën perëndimore, gjendet edhe Hamami i Mehmed Pashës. Kompleksi i xhamisë është i lidhur me Kompleksin e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, nëpërmes portës që gjendet në anën lindore të oborri ...
Xhamia e Myderriz Ali Efendiut
Xhamia e Myderriz Ali Efendiut është ndërtuar në vitin 1581 dhe supozohet se është ndërtuar mbi themelet e një shkolle (mejtepit) të vjetër. Objekti gjendet në perëndim të Zonës Historike të Prizrenit, në mes të Kishës Katolike Zonja Ndihmëtare dhe Xhamisë së Iliaz Kukës. Sipas gojëdhënave Myderriz Ali Efendiu ishte vëllai i Kukli Mehmed-beut. Ishte shkrimtar dhe myderriz në medresenë e Gazi Mehmed Pashës. Xhamia ka planimetri drejtkëndëshe, ku në anët veriore dhe jugore gjendet hajati i gjysmë ...
Xhamia e Sejdi Beut
Xhamia e Sejdi Beut gjendet në zonën historike të Prizrenit, në bregun jugor të lumit Lumbardhi. Data e saktë e ndërtimit nuk dihet, por sipas mbishkrimit dhe dokumenteve besohet se ndërtuesi i xhamisë është Sejdi Beu. Sipas dokumenteve arkivore kuptojmë se Sejdi Beu në Prizren ka ndërtuar dy mesxhide (xhami të lagjes). Në mungesë të mbishkrimit të ndërtimit, besohet se xhamia është ndërtuar ndërmjet viteve 1642-1644, periudha kur Sejdi Beu ka qenë vali - guvernator i Egjiptit. Në xhami gjende ...
Xhamia e Sinan Pashës
Xhamia e Sinan Pashës ndodhet në Zonën Historike të qytetit të Prizrenit. Është ndërtuar në vitin 1615 nga ana e Sofi Sinan Pashës - person i shquar, njeri i dijes, me pozitë të rëndësishme në administratën Osmane. Me pozitën e saj dominuese, dimensionet, formën, proporcionin e minares ndaj kupolës, materialet dhe teknikën e ndërtimit, dekorimet e pasura në enterier, Xhamia e Sinan Pashës paraqet njërin prej monumenteve më karakteristike të Prizrenit. Xhamia është vendosur mbi një bazament të ng ...
Xhamia e Sllatinës së Epërme
Në fshatin Sllatinë e Epërme, 25 km në jug-perëndim të Gjilanit, gjendet një xhami e ndërtuar në vitet e para të shek. XX. Nga mbishkrimi mbi derën hyrëse të xhamisë, viti i ndërtimit të xhamisë shënon viti 1321-1325 sipas kalendarit të Hixhrit, që përkon me vitet 1905-1907. Xhamia është ndërtuar me iniciativë të Emin Agës, vendës i Sllatinës, nga dymbëdhjetë mjeshtër dibranë. Xhamia ka planimetri drejtkëndëshe, e ndërtuar kryesisht nga guri. Kulmi është katërujës, i mbuluar me tjegulla argjil ...
Xhamia e Suziut
Suzi Efendiu është një ndër poetët më të vjetër të këtyre trevave. Nuk dihet data as vendi i saktë i lindjes por dihet se në pjesën më të madhe të jetës ka punuar dhe vepruar në Prizren, ku edhe ka vdekur në vitin 1524/5. Në bregun jugor të Lumbardhit, në perëndim të Zonës Historike të Prizrenit, ka ndërtuar kompleksin me xhami, një shkollë me bibliotekë, një çeshme, kanal për ujitjen e fushave dhe një urë prej gurit. Për nder të tij edhe kjo lagje thirrej “Lagjja e Suziut”. Emri i saktë i Suzi ...