Nekropoli tumular Ilir i Llashticës
Statusi
Lloji i Mbrojtjes: Nën mbrojtje të përkohshme Data e Mbrojtjes: 2011
Lloji i Mbrojtjes: Nën mbrojtje të përkohshme Data e Mbrojtjes: 2012
Lloji i Mbrojtjes: Nën mbrojtje të përkohshme Data e Mbrojtjes: 01. 10. 2014
Lloji i Mbrojtjes: Nën mbrojtje të përkohshme Data e Mbrojtjes: 10.10.2015
Historiku
Nekropoli i tumulave në Llashticë gjendet rreth 10 km në verilindje të qytetit të Gjilanit, në krahun e djathtë të Moravës së Binçës, e shtrirë në një sipërfaqe të gjerë të tokave punuese të fshatit Llashticë buzë maleve të Karadakut. Nekropoli përbëhet prej nëntë tumave të evidentuara, karakteristike për periudhën e vonë të hekurit si dhe ndërlidhet me vendbanimin rrafshinor të periudhës së hekurit e cila gjendet rreth 1.5 km në veri të saj, e konstatuar nga sondazhet e zhvilluara në tetor të vitit 2011. Hulumtimet arkeologjike në këtë areal janë zhvilluar në disa etapa gjatë viteve 1980, 1981, 1982 (janë hulumtuar gjithsej 5 tuma), si dhe në vitin 2011 është gërmuar tuma IX, vetëm në dy segmente. Inventari i varreve (materiali arkeologjik) përbehej prej gjetjeve të shumëllojta si në formë ashtu dhe në material; enë qeramike, vorba, pjata dhe zbukurime (fibula, byzylykë, qafore etj.) si dhe pjesë të fragmentuara të objekteve të kultit me figura të zogjve e të punuara në bronz. Njëra nga tumat (tuma IX) është në gjendje relativisht të mirë me përmasa të dukshme 32 x 32 m në diametër, ndërsa me lartësi të ruajtur deri në 1.60 metër. Pas gërmimeve u konstatua se në këto varre mungonin mbetjet mortore të të ndjerëve, të cilat me siguri pas djegies, hiri iu është shpërndarë. Tumat i përkasin periudhes se hekurit gjegjesisht shekullit VIII-VII Para Krishtit.
